SCRIBA

SCRIBA

uti Festus docet, nomen erat apud Romanos Librarii, qui rationes publicas scribebat in tabulis. Apparuerunt autem singulis Magistratibus, eô nomine, ut pulicas rationes in tabulas referrent et leges actaque omnia perscriberent. Unde Cicer. Verr. 3. c. 79. Scribarum ait ordinem honestum esse, quod eorum hominum fidei tabulae publicae, periculaque Magistratuum committantur. Leges quodammodo in manibus Scribas habuisse, et Magistratibus ius suggessisse, ostendit idem de LL. l. 3. Quô factum, ut eorum artogantiam M. Cato minor coercere necesse habuerit, uti discimus ex Plutarcho. Accepisse a Quaestoribus apparitionis mercedem, ex fragmento veteris huius tabulae intelligitur: Q. Urb. quei. aerarium. provinciam. obtinent. eam. mercedem. deferto. Quaestorque. quei. aerarium. provinciam. obtinent. eam. pecuniam. ei. Scribae. Scribeisque. heredive. eius. solvito. idque. et. sine. sraude. sua. facere. liceto. quod. sine. malo. peculatu. fiat. olleisque. hominiibus. eam pccuniam. capere. liceto. Habuisse tabulas semper in promptu, colligit Batthius, ex A. Gellio l. 6. c. 9. ubi Cn. Flavius Annii filius dicitur tabulas posuisse, scriptu (i. e. Scribatûs munere) sese abdicâsse, et Aedilis Curulis factus esse. Interim vile fuisse munus, ex variis probatur. Namque mercenarii erant, et ves servi, vel liberti. Unde de praefato Cn. Flavio, ita Plin. l. 33. c. 1. Hic namque publicatis diebus fastis, quos Populus a pauycis principum quottidie petebat, tantam gratiam plebis adeptus est, alioquin Libertinô patre genitus, et ipse Appii Caeci Scriba, cuius hortatu exceperat eos dies consultando assidue sagaci ingeniô, promulgaveratque, ut Aedilis Curulis crearetur cum Q. Anicio Praenestino, qui paucis ante annes hostis fuisset et praeteritis C. Petiliô et Domitiô, quorum patres Consules fuerant. Additum Flavio, ut simul Tribunus Pl. esset. Quô factô, tantâ Senatus indignatione exarsit, ut annulos ab eo abiectos fuisse, in antiquissimis reperiatur Annalibus. Quam historiam quoque narrans Gellius loc. cit. cum Aedilis, qui Comitia habebat, negaret accipere, neque sibi placere, qui scriptum faceret eum Aedilem fieri: Cn. Flavium tabulas posuisse scriptuque sese abdicâsse, refert. Addit Liv. sub. fin. l. 9. et iurasse, se scriptum non facturum. Non tamen aditum omnem Scribis ad maiores honores fuisse Romae interclusum Cicereii, qui Scipionis Africani maioris Scriba fuerat, exemplum ostendit, qui auctore Valeriô, l. 4. c. 9. ex. 3. cum in campum Africani filium Candidatum Praetoriis Comitiis deduxisset, seque omnibus Centuriis Scipioni anteferri vidisset, e Templo descendit. Quin et Cicero quendam memorat, qui, cum in Sullae Dictatura Scriba fuislet, postea Caesaris Praetor Urbavus fuerit. Adde quod Alexandrum, Persei Macedon. Regis a Romanis devicti filium tertium, Romae Scribatus munus obiille, Plut. tradit in Paulo Aemilio. Omnium vero minimae dignitatis fuit Scriba navalis, ut ex Festo docemur, quod periculis quoque eius ministerium subiectum esset. Cum autem multi essent in Civitare Scribae, factum est, ut in varias transferrentur Decurias, Quaestoriorum, Aedilitiorum, Praetoriorum, prour a Quaestoribus, Aedilibus, Praetoribus lecti essent: quod ius eorum Magistratuum fuisse, non obscure innuit Cicero pro Cluentio, et Livius l. 40. Aliquot tamen etiam decurias fuisse pretiô emptas, apparet ex Verrina 5. Tulisse sufltragium in quatuor urbanis Tribubus, quae Rusticis ignobiliores erant, habet Rosin. Antiqq. Rom. l. 1. c. 20. qui idem l. 7. c. 48.

Scribas Pontificum ingenuos, libertinis nempe natos, fuisle annotavit. meminit eorum Iul. Capitolin. in Opilio Mocrino, c. 7. Eundem (Mactinum) quum Scriba Pontificum esset (quos hodie Pontifices minores vocat) Pontificem max. appellavit, et vetus Inscr. LIVIUS. THEONA. AB. EPISTULIS. GRAECIS. SCRIBA. A. LIBRIS. PONTIFICALIBUS, apud Salmas. ad Capitol. loc. cit. etc. Et hi quidem publici fuêre, privati Scribae adhuc minoris notae erant, vide Barthium Advers. l. 50. c. 1. et supra ini voce Notarii. Postquam vero Resp. in Principatum versa est, iam maior dignitas Scribis accrevit, illique ad Principum secreta admissi sunt, unde Notarii Principis memorati Cassiodoro, qui iidem cum macedonum Scribis, de quibus infra quaedam dicentur. Nec omittendum, aliam quoque vocis apud romanos notionem fuisse et Scribam Sidonio Apollinari l. 5. Ep. 15. et 17. vocari, qui alias Bibliopola, vel Librarius seu Antiquarius dictus est, cuius aliquod munus indicat nobis Cicer. ad Attic. l. 12. Ep. 6. Et erit gratius, si non modo libris tuis, sed etiam in aliorum, per Librarios tuos Aristophanem reposueris pro Eupoli. Sic Eusebius scribit Eccl. Hist. l. 6. c. 7. Origeni ad manum fuisse Librarios, una cum puellis, quae scite et concinne scriberent. Vide Laur. Pignorium Comm. de Servis, Tit. Popmam de Operis serv. Resin. locis. cit. etc. Apud Athenienses, similiter Scribatus munus vile fuisse, indicat Ulpian. ad Leplineam, ubi Γραμματέα καὶ Υ῾πηρέτην dicit esse nomina παῤ Α᾿θηναίοις παρεῤῥιμμένα: et Libanius in argum. Or. Demost. περί παραπρεσβ. ubi inquit, γραμματεὺς τῆς πόλεως, ἥ τις ἦν ἐυ ἐυτελὴς ὑπηρεσία, Scriba civitatis, quod erat vile ministerium. Ad id proin munus praecipue adsumebantur Servi publici seu Δημόσιοι, qui Vulgares Iureconsultis dicuntur, et Calones, in Glossis: Erantque illorum tres, sorte creari soliti: Suid. et Harpocvat. quorum unus servabat tabulas et decreta: alter Leges, de quo lysias Orat. contra Nicom. ubi docet, munus illius fuisse, tum Leges describere, cum praelegere atque referre ini contionibus et iudiciis: tertius Populo ac

Senatui praelegebat, Iul. Pollux l. 8. c. 9. E' quibus, duo priores a Senatu legebantur, unde τῆς βουλῆς dicuntur Demostheni: tertius a populo, τῆς πόλεως proin nuncupatus, ut est apud Thucyd. l. 7. Legebantur vero singulis Prytaniis, singulisque etiam administrati muneris rationem referebant, ita ut legitim um Ministerii tempus diebus 30. verteret, reliqui 5. dies Prytaneiae, reddendis rationibus impenderentur, vide Lysiam Orat. cit. Neque vero licebat amplius, quam semel tantum, sub eodem magistratu, hôc munere fungi, ex Lege Υ῾πογραμματεῦσαι ουκ ἔξεςτι δις τὸν αὐτον τῇ αρχῇ τῇ αὐτῇ. Peculiare quid erat, quod Nicomachus Scriba Leges Solonis intra menses quatuor scribere iussus est, quod is non 4. mensibus, sed totidem annis praestitit, et quidem immutavit abrogavitque; quas describendas acceperat Leges, neque rariones retulit, de quo Lysias Orat. cit. cum tamen Scribam 30. solum dies munere hôc fungi ius esset, ut dictum. Vide Petitum Comm. in LL. Att. l. 3. tit. 2. ut et supra aliquid, voce Paredii. Apud Syracusios maior Scribatui dignitas fuit, uti patet ex Ulpiano in Leptin. Εἶτα ἐξάρας τὴν τῶ Συρακουσιων ἰχυν, τὸν κεκρατηκότα λίαν ἠλάττωσε, Γραμματέα καὶ ὑπηρέτην προσειπὼν. Et paulo post, Εἴρηται δὴ ὑπό τινος, ὡς οἱ παρὰ Συρακουσίοις Γραμματεῖς σεμνοί τε εἰσὶ καὶ ἔνδοξοι καὶ οὐχ ὠς οἱ παῤ Α᾿θηναίοις. Similiter apud Macedones, Scriba idem, qui posteriori aevô apud Principes Rom. Notarius Principis. Ita enim de Eumene Corn. Nepos. c. 1. Fulgebat iam in Adolescentulo indoles virtutis. Itaque (Philippus Amyntae fil.) eum habuit ad manum Scribae locô: quod multo apud Graios honorrficentius est, quam apud Romanos. Nam apud illos ad id officium nem admittitur, nisi honestô et fide et industriâ cognitâ, quod necesse est, omnium consiliorum eum esse participem. Cancellarium exponit Longolius ad l. et cum quo Rex omnia etiam gravissima negotia communica verit. Qualis Mullinus Alexandri, apud Currium, l. 8. c. 11. et Amenides Darii, apud eundem l. 7. c. 3. erantque ex amicis Regis, teste Arrianô: de quibus disertim Barn. Brissonius l. 1. et Casp. Barthius Advers. l. 1. c. 1. Boeclerus Secretarium interpretatur ad eund. quos ipsos omnium consiliorum participes solere esse notum. Hinc ad id officii requirit Nepos, 1. Familiae honestatem. 2. Spectatam industriam, i. e. ἐπιδεξιότητα εν ταῖς τῶ πράξεων ἐπιχειρέσε???ι, promptitudinem exercitatam, qualis in rerum actu dextre tractando laudatur. 3. Fidem. Dignitatem officii ostendit, 1. honorificentiae titulô 2. gradu amicitiae Regiae, quae maiorum rerum ministris scil. tribuitur. 3. intimae familiaritatis cum Rege consuetudine. Addit enim Hunc locum tenuit amicitiae a pud Philippum etc. De Hebraeorum Scribis infra.